Miasto ze wszystkich w Polsce najstarsze...

Tutaj siA� urodziA�am i tu spA�dziA�am dzieciA�stwo. Wprawdzie potem byA� GdaA�sk a aktualnie pracujA� w Warszawie, A�kocham miasto moich najwczeA�niejszych emocji z jego wspaniaA�oA�ciami i mankamentami. PozwA?lcie PaA�stwo, A?e przedstawiA� Wam historyczny rys miejsca ktA?rym jestem od lat zafascynowana. Karolina.

KaliszA�jest historycznA� stolicA� Wielkopolski, poA�oA?onA� w A�rodkowo-zachodniej Polsce nad rzekA� ProsnA�.

Od 1314 do II rozbioru Polski Kalisz byA� stolicA� wojewA?dztwa kaliskiego. NastA�pnie zostaA� stolicA� departamentu kaliskiego w KsiA�stwie Warszawskim, w KrA?lestwie Polskim stolicA� wojewA?dztwa, pA?A?niej stolicA� guberni. Liczne odkrycia rzymskich importA?w (skarb z ZagA?rzyna i in.) wskazujA� na to, A?e okolice Kalisza byA�y oA�rodkiem na trasie szlaku bursztynowego.A�Kalisz jest jednA� z najstarszych miejscowoA�ci leA?A�cych w Polsce. Twierdzenie, A?e Kalisz jest najstarszym miastem Polski lub miastem polskim o najstarszej metryce pisanejA�ma charakter propagandowy, poniewaA? Kalisz staA� siA� miastem dopiero w poA�owie XIII w. po otrzymaniu praw miejskich.

A�A�
GA�A?wny Rynek- najstarszy plac w Kaliszu, znajdujA�cy siA� w A�rA?dmieA�ciu

Ratusz w Kaliszu

W 1793 miasto po II rozbiorze Polski zostaA�o stolicA� departamentu kaliskiego Prus PoA�udniowych, w 1807 departamentu kaliskiegoA�KsiA�stwa Warszawskiego. W 1805 zaczA�A� ukazywaA� siA� tygodnik a�zKronika Miasta Kalisza�?. W 1798 zostaA� zaA�oA?ony Park Miejski. W 1813 w TyA�cu stoczono bitwA� pod Kaliszem, w ktA?rej oddziaA�y saskie VII Korpusu Wielkiej Armii gen. Reyniera zostaA�y rozbite przez rosyjski korpus gen. von Wintzingeroda; Kalisz zostaA� zajA�ty. Imperium Rosyjskie i KrA?lestwo Prus zawarA�y tutaj traktat kaliski, dziA�ki ktA?remu Prusy przystA�piA�y do koalicji przeciw Napoleonowi. W 1815 powstaA�o KrA?lestwo Polskie i w 1816 ponownie utworzono wojewA?dztwo kaliskie, ktA?re w 1837 zostaA�o przemianowane na guberniA� kaliskA�.A�W 1818 erygowano diecezjA� kujawsko-kaliskA� ze stolicA� w KaliszuA�i zaA�oA?ono Kaliskie Towarzystwo Muzyczne, najstarsze towarzystwo muzyczne w Polsce.

W tym samym roku ksiA�A?A� namiestnik JA?zef ZajA�czek wydaA� postanowienie o funduszu poA?yczkowym dla Kalisza[29], rozpoczynajA�c wielkA� przebudowA� miasta: uregulowano wA?wczas Warszawskie PrzedmieA�cie, wytyczono m.in. plac A�w. JA?zefa, ulicA� WarszawskA�, ulicA� A?A?dzkA�, uregulowano WrocA�awskie PrzedmieA�cie, alejA� JA?zefiny i ulicA� WrocA�awskA�, w 1821 wzniesiono paA�ac Trybunalski, w 1824 paA�ac Komisji WojewA?dztwa Kaliskiego, w 1826 most Kamienny, w 1833 paA�ac WeissA?w. W latach 1842a��1843 wedA�ug projektu Teodora UrbaA�skiego uregulowano Kaliski WA�zeA� Wodny. W 1864 powstaA�a Kaliska StraA? Ogniowa, pierwsza ochotnicza straA? ogniowa w KrA?lestwie Polskim.A�W 1866 na Kanale BernardyA�skim wybudowano most A�elazny, pierwszy polski most o konstrukcji stalowej.A�W 1870 zaczA�A� ukazywaA� siA� dziennik a�zKaliszanina�?. W 1878 powstaA�a Fabryka FortepianA?w i Pianin Arnold Fibiger, w 1887 Fabryka FortepianA?w i Pianin Teodor Betting, w 1892 Fabryka PiernikA?w i BiszkoptA?w Kazimierza Mystkowskiego. W 1890 ukoA�czono budowA� nowego ratusza, w 1900 ukoA�czono budowA� nowego gmachu Teatru Miejskiego, a w 1902 budowA� gmachu Kaliskiego Towarzystwa Muzycznego z salA� koncertowA�.A�Kalisz byA� miastem wielonarodowoA�ciowym. W 1860 liczyA� 12A�835 mieszkaA�cA?w, w tym 47% PolakA?w, 34% A�ydA?w i 19% NiemcA?w.

Zabytkowy budynek Fabryki FortepianA?w i Pianin- Calisia

KoA�ciA?A� A�w. JA?zefa

Katedra A�w. MikoA�aja Biskupa

KoA�ciA?A� Garnizonowy

Pomnik Jana PawA�a II na placu A�w. JA?zefa, wzniesiony w 1999 roku

HistorycyA�oceniajA�, A?e Kalisz byA� najbardziej zniszczonym miastem w Europie w czasie I wojny A�wiatowej. Po odzyskaniu niepodlegA�oA�ci odbudowano miasto, zachowujA�c A�redniowieczny plan zabudowy. A�W 1939 Kalisz liczyA� 81A�052 mieszkaA�cA?w i pod wzglA�dem liczby ludnoA�ci byA� 15. najwiA�kszym miastem w Polsce. W lipcu i sierpniu 1939 na zachA?d i poA�udnie od miasta wzniesiono PrzedmoA�cie Kalisz, rejon umocniony osA�aniajA�cy przeprawy mostowe na ProA�nie.

W 1954 powstaA�a miejscowa Stacja Archeologiczna Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk. W 1960 odbyA� siA� jubileuszowy ObchA?d XVIII WiekA?w Kalisza inaugurujA�cy obchody TysiA�clecia PaA�stwa Polskiego,A�w tym samym roku zaA�oA?ono Studium Nauczycielskie im. Marii Konopnickiej w Kaliszu. W 1961 odbyA�y siA� I Kaliskie Spotkania Teatralne, w 1962 dziaA�alnoA�A� reaktywowaA�oA�Kaliskie Towarzystwo Muzyczne, w 1969 odbyA� siA� I OgA?lnopolski Festiwal Awangardy Beatowej, pierwszy polski rockowy festiwal muzyczny. W 1974 powstaA�a Filharmonia Kaliska, w tym samym roku odbyA� siA� I MiA�dzynarodowy Festiwal PianistA?w Jazzowych; w 1987 zaA�oA?ono Kaliskie Towarzystwo PrzyjaciA?A� Nauk.

Teatr im. Wojciecha BogusA�awskiego

Park przy teatrze BogusA�awskiego

W latach 20. i 30. XX wieku przeprowadzono odbudowA� staromiejskiego A�rA?dmieA�cia Kalisza (zniszczonego w 95% w 1914). Odbudowano GA�A?wny Rynek i nawiA�zujA�cy do tradycji renesansowej ratusz z wysokA� wieA?A�, wzniesiony w mieA�cie po raz trzeci. Na GA�A?wnym Rynku mieA�ci siA� tzw. kamienica z medalionami przedstawiajA�ca pA�askorzeA?byA�czterech wybitnych kaliszan: Adama Asnyka, Marii Konopnickiej, Stefana Szolc-RogoziA�skiego i Marii DA�browskiej.A�Do wyrA?A?niajA�cych siA� obiektA?w naleA?A�: zespA?A� klasztorny oo. franciszkanA?w ufundowany w 1256A�przez ksiA�cia BolesA�awa PoboA?nego, katedra A�w. MikoA�aja, fragmenty murA?w miejskich z basztA� „Dorotka” z XV wieku, pA?A?norenesansowy koA�ciA?A� rektoralny Nawiedzenia NMP z 1607 w pobernardyA�skim zespole klasztornym, ktA?ry w 1919 objA�li jezuici, prawosA�awna cerkiew pw. AswiA�tych ApostoA�A?w Piotra i PawA�a, bazylika kolegiacka WniebowziA�cia NMP – sanktuarium A�w. JA?zefa z Nazaretu, kompleks kolegium pojezuickiego z koA�ca XVI wieku przebudowane wXIX wieku na klasycystyczny gmach urzA�dowy, barokowa A�wiA�tynia A�w. Wojciecha i A�w. StanisA�awa Biskupa, park miejski w stylu angielskim zaA�oA?ony w 1798, usytuowany nad brzegiem Prosny wA�rA?d parkowej zieleni – teatr im. Wojciecha BogusA�awskiego, dawny TrybunaA� z XIX wieku (sA�d), most Kamienny (najstarszy w Kaliszu), klasztorny zespA?A� poreformacki z koA�cioA�em A�w. Rodziny z 1673, Rogatka WrocA�awska z 1828, trzy zabytkowe cmentarze wyznaniowe:ewangelicki, rzymskokatolicki, prawosA�awny, neogotyckie koA�cioA�y pod wezwaniem A�w. Gotarda oraz A�w. MichaA�a ArchanioA�a, rezerwat archeologiczny „Kaliski GrA?d PiastA?w” i drewniany koA�ciA?A� A�w. Wojciecha na Zawodziu.

Kamienica z medalionami przedstawiajA�ca pA�askorzeA?byA�czterech wybitnych kaliszan: Adama Asnyka, Marii Konopnickiej, Stefana Szolc-RogoziA�skiego i Marii DA�browskiej

Kalisz stanowi drugi po Poznaniu oA�rodek kulturalny w wojewA?dztwie wielkopolskim. ZnajdujA� siA� tutaj m.in. Filharmonia Kaliska, Teatr im. Wojciecha BogusA�awskiego, Centrum Kultury i Sztuki, Muzeum OkrA�gowe Ziemi Kaliskiej, Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka,Galeria Sztuki im. Jana Tarasina (w latach 1977a��2010 Biuro Wystaw Artystycznych), Rezerwat Archeologiczny Zawodzie oraz trzy kina.A�W mieA�cie co roku odbywa siA� kilka festiwali, m.in. Kaliskie Spotkania Teatralne, MiA�dzynarodowy Festiwal PianistA?w Jazzowych,OgA?lnopolski Festiwal ZespoA�A?w Muzyki Dawnej a�zSchola Cantoruma�?, MiA�dzynarodowy Festiwal a�zChopin w barwach jesienia�?, Festiwal Muzyczny im. PawA�a Bergera, Multi Art Festiwal.

Kamienica, w ktA?rej mieszkaA�a Maria Konopnicka

Rogatka WrocA�awska-A�dawny posterunek celny w Kaliszu,A�wzniesiony w stylu klasycystycznym, pozostaje jedynym zachowanym tego typu zabytkiem w mieA�cie, spoA�rA?d pozostaA�ych istniejA�cych w przeszA�oA�ci rogatek